Najważniejsze zmiany w ubezpieczeniach społecznych, jakie weszły w życie 18 września 2021. Co pracodawcy i pracownicy powinni wiedzieć?

1. Okres pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia – od stycznia 2022 roku tylko 91 dni

Nowe przepisy skróciły o połowę okres pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia.  

 

Do końca 2021 roku (31.12.2021) na podstawie z art. 8 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby (lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2) nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą lub w czasie ciąży nie dłużej niż przez 270 dni. Ten okres zasiłkowy obowiązywał dotąd zarówno w czasie trwania stosunku pracy i po jego ustaniu.

 

Od stycznia 2022 roku, okres zasiłkowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (czyli w praktyce po zakończeniu zatrudnienia) będzie mógł wynosić maksymalnie 91 dni. Nie dotyczy to jednak niezdolności do pracy, o której mowa w art. 11 ust. 2 pkt 2 (czyli powstałej wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy lub takiej, która trwa nieprzerwanie od ponad 90 dni), oraz spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży.

 

Kogo dotyczy zmiana?

 

Osób, których stosunek pracy ustał i które stały się niezdolne do pracy nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego (lub nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tego tytułu w przypadku choroby zakaźnej z okresem wylęgania dłuższym niż 14 dni).

 

Jak się przygotować?

 

Zmiana nie wymaga przygotowań ze strony pracodawcy ani pracownika. Wpływa jedynie na okres otrzymywania zasiłku chorobowego już po ustaniu zatrudnienia.

 

2. Jeden okres zasiłkowy dla wszystkich niezdolności do pracy

Od stycznia 2022 roku, do okresu zasiłkowego będą wliczane wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy (za wyjątkiem ciąży) oraz okresy niezdolności do pracy z przerwami nie dłuższymi niż 60 dni, bez względu na to, jakiej choroby dotyczyły.

 

Wynika to ze zmiany art.9 ust. 2 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, który uzyskał brzmienie: Do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. Do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających przed przerwą nie dłuższą niż 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży.

 

W praktyce oznacza to zaostrzenie przepisów dotyczących pobierania zasiłków chorobowych.  Do końca 2021 roku wystarczy jeden dzień przerwy pomiędzy dwiema różnymi chorobami, by ubezpieczony mógł rozpocząć wraz z nową chorobą, nowy okres zasiłkowy i pobierać świadczenia przez kolejne 182 dni. Po zmianie przepisów taka sytuacja nie będzie już możliwa. Nawet jeśli schorzenia na które zapadnie pracownik będą skrajnie różne.

 

Np. jeśli  pracownik po wypadku samochodowym niezdolny do pracy przez 100 dni, powróci do pracy i miesiąc później zachoruje na chorobę przewlekłą, to będzie mógł skorzystać z zasiłku chorobowego jedynie przez kolejne 82 dni.

 

Kogo dotyczy zmiana?

 

Pracowników, którzy są niezdolni do pracy i pobierają zasiłek chorobowy. Wpływa też na pracodawców, bo zmienia sposób obliczania okresów zasiłkowych, którego wyliczaniem zajmuje się dział Kadr. Z ich perspektywy sposób obliczania okresu zasiłkowego ulega uproszczeniu.

 

Jak się przygotować?

 

Zmiana nie wymaga przygotowań ze strony pracownika, ze strony Działu Kadr należy zadbać o aktualizację wiedzy oraz używanego programu kadrowego.

 

3. Podwyżka wysokości zasiłku chorobowego za czas pobytu w szpitalu

Od dnia 1 stycznia 2022 roku zasiłek chorobowy za dni pobytu w szpitalu w sytuacjach, w których dotąd wynosił 70%, będzie wynosił 80% podstawy wymiaru zasiłku.  Oznacza to 10% podwyżkę zasiłku za czas pobytu w szpitalu dla tych pracowników, którzy nie mieli prawa do wynagrodzenia chorobowego (które gwarantowało otrzymywanie 80% podstawy wymiaru zasiłku). Pozostałe przepisy dotyczące świadczenia chorobowego za czas pobytu w szpitalu pozostają bez zmian. 

 

Kogo dotyczy zmiana?

 

Osób, które przebywają w szpitalu i które nie mają prawa do zasiłku chorobowego.

 

Jak się przygotować?

 

Zmiana nie wymaga przygotowań ze strony pracownika, ze strony Działu Kadr należy zadbać o aktualizację wiedzy oraz używanego programu kadrowego.

 

4. Ubezpieczenie społeczne dla wspólników jednoosobowych spółek z o.o. oraz wspólników spółki jawnej, partnerskiej i komandytowej

Nowe przepisy wprowadzają ubezpieczenie społeczne od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) albo od dnia nabycia udziałów w spółce aż do dnia wykreślenia jej z KRS albo zbycia wszystkich udziałów z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone.

 

Nowela ma na celu zmniejszenie możliwości unikania opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

 

Nowa regulacja obowiązuje od 18 września 2021.

 

Kogo dotyczy zmiana?

 

Wspólników jednoosobowych spółek z o.o. wspólników spółki jawnej, partnerskiej i komandytowej.

 

Jak się przygotować?

 

Należy pamiętać o zgłoszeniu się wspólnika do ZUS w określonym przepisami terminie.

 

5. Dobrowolne ubezpieczenie społeczne dla przedsiębiorców – zmiana działania

Nowela umożliwi przedsiębiorcom ubieganie się o świadczenia z ubezpieczenia chorobowego również w przypadku opłacenia składek po terminie, co do tej pory było niemożliwe. Aby można było ubiegać się o zasiłek będzie trzeba jednak spłacić zadłużenie. Przedsiębiorca będzie mieć na to 6 miesięcy.

 

Zmiana sprawia, że od dnia przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, składki stają się należne i dochodzone przymusowo, ale jednocześnie spóźnienie się z płatnością nie pozbawi już płatnika możliwości otrzymania środków z ubezpieczenia chorobowego.

 

Kogo dotyczy zmiana?

 

Przedsiębiorców opłacających dobrowolne ubezpieczenia społeczne (np. ubezpieczenie chorobowe).

 

Jak się przygotować?

 

Dotąd przepisy pozwalały na ustanie z mocy ustawy dobrowolnych ubezpieczeń społecznych, w tym chorobowego, na skutek nieopłacenia składek w terminie. Od stycznia 2022 roku ustanie takiego dobrowolnego ubezpieczenia będzie mogło nastąpić tylko na wniosek płatnika, który złoży w ZUS zgłoszenie lub wyrejestrowanie. Trzeba będzie zatem o tym pamiętać. 

 

6. Świadczenie zabezpieczające kobiety w ciąży, które utraciły pracę

Pracownice w ciąży z którymi wygaśnie umowa ze względu na śmierć pracodawcy otrzymają (od stycznia 2022 roku) prawo do uzyskiwania do dnia porodu świadczenia w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Zapis ten zacznie obowiązywać od stycznia 2022. Dotychczas takie prawo dotyczyło tylko pracownic w ciąży, z którymi z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy został rozwiązany stosunek pracy i pracodawca nie zapewnił im innego zatrudnienia

 

Kogo dotyczy zmiana?

 

Pracownic w ciąży w szczególnej sytuacji związanej z utratą pracy.

 

Jak się przygotować?

 

Nowela nie wymaga przygotowań od pracodawców. Kobiety będące w tej sytuacji będą musiały zgłosić się do ZUS.