Czym zajmuje się kontroler finansowy?

Kontroler finansowy - zakres obowiązków, zarobki, kariera. Sprawdź, czy warto zostać kontrolerem i poznaj ten zawód!

Kontroler finansowy to osoba, która specjalizuje się z rachunkowości zarządczej firmy, czyli dba o to, aby na podstawie wiarygodnych informacji finansowych kadra zarządzająca firmy podejmowała właściwe decyzje biznesowe. Jest to stanowisko łączące bardzo dobrą znajomość finansów z wiedzą z zakresu ekonomii i zarządzania firmą. Kontroler monitoruje przepływ finansów w firmie, pomaga w tworzeniu planów finansowych i podejmowaniu decyzji budżetowych. Innymi słowy, to swojego rodzaju finansowy biznes partner dla dyrektora finansowego i kadry zarządzającej.

W tym artykule poruszamy następujące kwestie:

1. Jak zostać kontrolerem finansowym?

2. Wymagania pracodawców

3. Ścieżka kariery kontrolera

4. Ile zarabia kontroler finansowy?

5. Kontroler finansowy – ogłoszenia o pracę

Zakres obowiązków kontrolera finansowego obejmuje:

• opracowywanie i kontrolę realizacji budżetu, forecastu, planów finansowych i biznesowych oraz  i analizę odchyleń,

• analizę rentowności i przepływów finansowych firmy,

• raportowanie,

• optymalizację kosztów,

• współpracę z kadrą zarządzającą przy tworzeniu i analizie planów strategicznych oraz inwestycyjnych,

• współpracę z działem księgowości przy rozliczeniach projektów i konsolidacji sprawozdań finansowych.

Warunki pracy kontrolera finansowego to głównie praca przy komputerze, w pozycji siedzącej, w pomieszczeniu biurowym. Coraz częściej pojawiają się oferty pracy w systemie hybrydowym bądź w pełni zdalnie. Tryb pracy kontrolera finansowego jest stabilny, choć pojawiają się gorące okresy – szczególnie przy zamknięciu miesiąca, roku, okresy, w którym planuje się budżetowanie lub firma przeprowadza zmiany organizacyjne. Widoczny wtedy natłok poszczególnych zajęć może przełożyć się na nadgodziny.

Jak zostać kontrolerem finansowym?

Predyspozycje do wykonywania tego zawodu to:

• doskonałe zdolności analityczne i numeryczne,

• wysoka dbałość o szczegóły, dokładność, skrupulatność,

• umiejętność pracy pod presją,

• dociekliwość, sumienność,

• chęć do ciągłej nauki,

• zmysł technologiczny, który pozwala sprawnie używać narzędzi controllingu i oprogramowania IT wspierającego pracę.

Aby móc w przyszłości nadzorować i kontrolować finanse firm, trzeba skończyć studia wyższe i jest to wymóg podstawowy, bez którego nie ma w zasadzie możliwości, by myśleć o pracy w tym zawodzie. Jakie studia wybrać?  Kontrolerzy z reguły rekrutują się spośród absolwentów rachunkowości, finansów lub ekonomii.

Absolwent studiów ekonomicznych może zdecydować się na studia podyplomowe poświęcone controllingowi lub kursy zakończone zdobyciem certyfikatów finansowych jak np. ACCA, lub CIMA. Nie jest to jednak konieczny wymóg, by zacząć pracę w tym zawodzie.

Ukończenie studiów lub zdobycie międzynarodowych kwalifikacji zawodowych  to jednak nie koniec edukacji.  Szkolenia oraz stałe śledzenie zmian w przepisach i standardach rachunkowości to stały element życia pracownika w dziale finansów.

Większość kontrolerów finansowych rekrutuje się ze stanowisk księgowych lub rozpoczyna karierę na stanowisku juniorskim. Pomocne są staże i praktyki, organizowane przez duże firmy zwłaszcza w sezonie wakacyjnym. Pozwalają one poznać specyfikę tego stanowiska i zdecydować, czy to, czym się zajmuje kontroler, będzie dla pracownika ciekawe i dające wyzwania. Doświadczony kontroler finansowy może awansować na stanowisko kierownicze i zarządzać zespołem kontrolingu, a w międzynarodowych organizacjach zarządzać kontrolingiem oddziałów zagranicznych lub całej grupy. Kontroler może też awansować na stanowisko dyrektora finansowego, członka zarządu firmy lub nawet prezesa zarządu. Jest to możliwe dzięki temu, że kontroler w swoje pracy bardzo blisko współpracuje z biznesem i łączy wiedzę finansową z wiedzą operacyjną i zarządczą.

Oferty pracy dla kontrolera finansowego – wymagania firm

Podstawowym wymogiem na stanowisku kontrolera finansowego jest wiedza z zakresu finansów i rachunkowości. W praktyce oznacza to wymóg ukończenia studiów wyższych, najczęściej na kierunku finanse i rachunkowość, ekonomia lub zarządzanie. Równie ważne jest doświadczenie zawodowe. Z reguły ogłoszenia rekrutacyjne wymagają od osób zatrudnionych na tym stanowisku około 3 lat doświadczenia w księgowości lub kontrolingu. Bardzo ważna jest też umiejętność posługiwania się podstawowymi narzędziami w pracy kontrolera, czyli pakietem MS Office ze szczególnym naciskiem na zaawansowaną znajomość Excela, włączając w to programowanie Visual Basic (VBA), PowerBI, Tableau lub innymi programami w tym bazodanowym SQL. W dużych firmach oczekiwane jest też doświadczenie pracy z systemem SAP.

W przypadku pracy w korporacji, w strukturach międzynarodowych firm lub w sektorze SSC/BPO, pracodawcy wymagają też od kandydatów biegłej znajomości języków – najczęściej angielskiego, ale w cenie są również niemiecki, francuski lub inne języki związane z obszarem działania danej korporacji.

Aby awansować na stanowiska zarządcze, z reguły kontroler musi zdobyć wyższe uprawnienia i poszerzyć wiedzę z dziedziny finansów. Na przykład zostać biegłym rewidentem lub zdobyć certyfikat ACCA, czy CIMA.

Rekruter radzi

Na co kontroler finansowy powinien zwrócić uwagę, przygotowując CV?

Z uwagi na to, że zakres obowiązków kontrolera finansowego może się bardzo różnić w zależności od firmy, rekomenduję, aby szczegółowo opisać w CV swój zakres obowiązków oraz opisać, jakie systemy księgowo-finansowe i programy komputerowe wykorzystywałeś w swojej pracy. Przed wysłaniem CV do pracodawcy warto dobrze przeanalizować opis stanowiska w ogłoszeniu o pracę w razie potrzeby uzupełnić swoje CV o te elementy, które mogą zainteresować przyszłego pracodawcę.

Ścieżka kariery kontrolera – od specjalisty do dyrektora

Już kilkuletnie doświadczenie w pracy w dziale kontrolingu pozwala dobrze poznać specyfikę rachunkowości zarządczej i daje perspektywy rozwoju zawodowego. Jej możliwości zależą przede wszystkim od wielkości firmy oraz ustawienia pozycji specjalisty w całej strukturze firmy.

Miejsce kontrolera w strukturze organizacyjnej firmy

W mniejszych firmach specjalista ds. controllingu jest na ogół stanowiskiem samodzielnym bądź nawet łączy niektóre funkcje księgowe i finansowe z zadaniami planowania i kontroli budżetu firmy. W dużych organizacjach pracuje się w zespołach, gdzie naturalną drogą awansu jest pozycja managera lub kierownika działu, a docelową ścieżką kariery może być nawet stanowisko dyrektora finansowego bądź prezesa zarządu.

Czy controlling jest tym samym co księgowość?

Nie, pracownicy działu controllingu korzystają z danych finansowo – księgowych, które są przygotowywane przez dział księgowości. Controlling ściśle współpracuje z księgowością, ale nie są to tożsame działania. W uproszczeniu – księgowość analizuje przeszłość finansową firmy, a controlling na podstawie danych finansowo-księgowych prognozuje przyszłość finansową firmy.

Zdarza się, że pracownik, który został zatrudniony jako księgowy, przechodzi na stanowisko kontrolera. W niektórych firmach pojawiają się też stanowiska łączące funkcje księgowe i finansowe, gdzie jedna osoba odpowiada za całość rachunkowości statutowej i zarządczej, czyli zarówno za rozliczenia, deklaracje podatkowe, jak i za przygotowywanie analiz finansowych raportów dla zarządu, budżetowanie.

Rekruter radzi

Jakie dodatkowe umiejętności mogą zadecydować o sukcesie w rekrutacji na stanowisko kontrolera finansowego?

Kontroler finansowy blisko współpracuje z biznesem, dlatego dużym atutem podczas rekrutacji będą umiejętności miękkie kandydata i szerokie spojrzenie na biznes. Dobry kontroler powinien w rozmowach z kadrą zarządzającą umieć przełożyć trudny język finansowy na język biznesowy, czyli potrafić prosto wyjaśnić, jakie konsekwencje finansowe będą miały podejmowane przez nich decyzje oraz co można zoptymalizować.

Nie bez znaczenia będzie też znajomość branży przyszłego pracodawcy i rozumienie mechanizmów w niej funkcjonujących oraz trendów biznesowych.

Ile zarabia kontroler finansowy?

Zarobki na tym stanowisku są mocno uzależnione zarówno od wielkości firmy, jej struktury, jak i własności (czy to firma krajowa, czy międzynarodowa, czy ma oddziały, ile spółek), jej lokalizacji i doświadczenia takiego specjalisty. Średnie zarobki kontrolera finansowego w Polsce w 2023 roku to około 12 000 zł brutto, ale sytuacja zmienia się dynamicznie wraz ze wzrostem doświadczenia pracownika. Doświadczony kontroler finansowy lub kierownik działu kontrolingu może zarobić średnio 18 000 zł brutto, ale wynagrodzenia dochodzą nawet do 23 000 zł. Większość firm zakłada wzrost wynagrodzeń w tym obszarze w latach 2023-2024.

Kontroler finansowy – ogłoszenia o pracę

Ogłoszenia o pracę na stanowisko kontrolera finansowego można znaleźć na wszystkich popularnych portalach pracy, bezpośrednio na stronach internetowych pracodawców lub w agencjach zatrudnienia takich jak Trenkwalder. Wielu rekruterów poszukuje kandydatów na to stanowisko metodą direct search (poszukiwania bezpośrednie), dlatego warto posiadać aktualny profil w biznesowych mediach społecznościowych typu Linkedin lub wysłać swoje CV do bazy kandydatów w agencji pracy i doradztwa personalnego. W przypadku wcześniejszego uczestnictwa w procesach rekrutacyjnych prowadzonych przez agencję warto utrzymywać kontakt z konsultantem agencji, by w przypadku chęci zmiany pracy dać mu znać o swojej gotowości.