Najważniejsze zasady legalnego pobytu i zatrudnienia pracownika z Ukrainy w Polsce

Na jakich zasadach obywatel Ukrainy może wjechać i legalnie przebywać na terenie Polski? Jak zatrudnić pracownika z Ukrainy? W tym artykule publikujemy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania polskich przedsiębiorców, którzy chcą legalnie zatrudnić pracowników z Ukrainy.

W tym artykule poruszamy następujące kwestie:

1. Na jakiej podstawie obywatel Ukrainy może wjechać do Polski?

2. Jak długo obywatel Ukrainy może przebywać na terenie Polski?

3. Niezbędne dokumenty przed zatrudnieniem obywatela Ukrainy

4. Czy obywatel Ukrainy może przedłużyć legalny pobyt?

5. Na jaki okres wydawane są zezwolenia na pobyt czasowy?

6. Czy obywatele Ukrainy potrzebują zezwolenia na pracę?

Na jakiej podstawie obywatel Ukrainy może wjechać do Polski?

• Ruch bezwizowy – na podstawie paszportu biometrycznego;

• Wiza krajowa (D) lub wiza Schengen (C);

• Wiza z oznaczeniem D lub C, lub dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo Schengen;

• Posiadane zezwolenie na pobyt czasowy, pobyt stały lub pobyt rezydenta długoterminowego UE i ważna karta pobytu;

• Wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, złożony na polskim przejściu granicznym;

• Zgoda komendanta Straży Granicznej, udzielana podczas przekraczania granicy*.

Jak długo obywatel Ukrainy może przebywać na terenie Polski?

• W ruchu bezwizowym na podstawie paszportu biometrycznego – legalny pobyt trwa do 90 dni;

• Wiza krajowa lub wiza Schengen, wydana przez polski organ – pobyt jest legalny zgodnie z terminem ważności wizy i okresem pobytu w niej wskazanym; po upływie pobytu na podstawie wizy krajowej można kontynuować bez wyjazdu pobyt w ramach ruchu bezwizowego do 90 dni z paszportem biometrycznym;

• Wiza z oznaczeniem D lub C, wydane przez inne państwo Schengen, lub dokument pobytowy wydany przez inne państwo Schengen – legalny pobyt trwa do 90 dni;

• Zgoda komendanta Straży Granicznej – legalny pobyt trwa 15 dni*.

Niezbędne dokumenty przed zatrudnieniem obywatela Ukrainy

• Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (procedura urzędowa rejestracji trwa do 7 dni kalendarzowych),

• lub zezwolenie na pracę (rozpatrywanie wniosku przez Urząd Wojewódzki trwa od 2 do 4 miesięcy).

Czy obywatel Ukrainy może przedłużyć legalny pobyt?

Tak, cudzoziemiec przed upływem legalnego pobytu musi złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy lub w razie spełnienia przesłanek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały. Takie wnioski składa się w urzędzie wojewódzkim, właściwym ze względu na miejsce pobytu.

Niezależnie od powyższego, Ukrainiec może legalnie przebywać na terytorium Polski na podstawie specjalnych przepisów dotyczących epidemii COVID-19.

Na jaki okres wydawane są zezwolenia na pobyt czasowy?

Zezwolenia na pobyt czasowy wydawane są na okres do 3 lat.

Czy obywatele Ukrainy potrzebują zezwolenia na pracę?

Ze względu na okoliczności, w wyniku których osoby te zdobyły prawo do legalnego pobytu w Polsce, ich sytuacja jest szczególna. Osoby, którym przysługuje ochrona międzynarodowa, uprawnione są jednak do tego samego, co inni legalnie przebywający w Polsce cudzoziemcy – m.in. swobodnego przemieszczania się po Polsce i Europie, a także podejmowania zatrudnienia.

Dla pracodawcy zatrudnienie na terytorium Polski osoby posiadającej ochronę międzynarodową nie różni się od zatrudnienia obywatela polskiego. Osoby objęte ochroną międzynarodową są bowiem zwolnione z obowiązku uzyskania jakiegokolwiek zezwolenia na pracę – tym samym uprawnione są do pracy na terytorium Polski bez ograniczeń. Dotyczy to również pracy tymczasowej.

Na każdym pracodawcy ciąży obowiązek kontroli dokumentów.

Przed rozpoczęciem pracy powinien zażądać od cudzoziemca przedstawienia ważnego dokumentu uprawniającego go do pobytu na terytorium Polski. W przypadku osób objętych ochroną międzynarodową takim dokumentem jest karta pobytu – ważna trzy lata dla osób posiadających status uchodźcy, a dwa lata dla osób posiadających ochronę uzupełniającą (po upływie ważności wydaje się nową kartę).

Do wykonywania pracy uprawnieni są także cudzoziemcy, którzy ubiegają się o udzielenie ochrony międzynarodowej. Nabywają oni prawo do wykonywania pracy, jeżeli postępowanie o udzielenie ochrony międzynarodowej prowadzone w ich sprawie przez organ 1. Instancji – Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców – nie zostanie zakończone w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia wniosku, a opóźnienie nie nastąpiło z ich winy. W takim przypadku cudzoziemiec musi wystąpić o wydanie zaświadczenia, które – wraz z tymczasowym zaświadczeniem tożsamości cudzoziemca – uprawnia go do wykonywania pracy na terytorium Polski.

Proces zatrudnienia osób korzystających w Polsce zarówno z ochrony międzynarodowej, jak i z innych jej form, nie wiąże się z istnieniem szczególnych obowiązków po stronie pracodawcy. Dla pracodawców jest on wręcz mniej skomplikowany, niż w przypadku cudzoziemców chcących zamieszkać i podjąć pracę w Polsce na zasadach ogólnych – nie wymaga bowiem uzyskiwania zezwolenia na pracę.

Artykuł ten odpowiada na najczęściej zadawane pytania polskich pracodawców chcących zatrudnić pracownika z Ukrainy. Stan prawny na dzień 25.02.2022. Z uwagi na to, że nie istnieje jedna, standardowa procedura zatrudniania cudzoziemców i proces legalizacji zatrudnienia uzależniony jest od indywidualnej sytuacji prawnej cudzoziemca, przed podjęciem działań legalizacyjnych należy sięgnąć do najbardziej aktualnych przepisów prawnych lub skontaktować się ze specjalistą.

*Materiały źródłowe:

• Ustawa o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013, Art. 32.1.

• Urząd do Spraw Cudzoziemców