Uproszczenie przepisów dotyczących legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców

W okresie styczeń-marzec 2022 weszło w życie kilka nowych przepisów, które wprowadziły ogromne zmiany w legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców. Wszystkie opracowane zostały z myślą o uproszczeniu prawodawstwa. Czy zatrudnianie cudzoziemców rzeczywiście jest obecnie tak proste? Na co należy zwrócić uwagę, aby uniknąć błędu oraz ewentualnych kar w razie kontroli PIP? Co ułatwi specustawa?

W tym artykule poruszamy następujące tematy:

1. Legalizacja pobytu i pracy cudzoziemców – nowe przepisy 2022

2. Jak właściwie określić podstawę legalizacji obcokrajowca?

3. Zatrudnienie cudzoziemca – najczęściej zadawane pytania

Legalizacja pobytu i pracy cudzoziemców – nowe przepisy

W okresie styczeń-marzec 2022 weszły w życie ustawy wprowadzające rewolucję w legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców:

• Styczeń 2022 – Nowelizacja ustawy o zatrudnieniu cudzoziemców, która zrewolucjonizowała temat legalizacji pracy w kontekście najprostszej formy legalizacji zatrudnienia, jakim jest oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi (wydłużenie okresu pracy na tym dokumencie)

• Marzec 2022 – Decyzja Rady UE, która pozwala na objęcie ochroną czasową obywateli Ukrainy, bezpaństwowców oraz obywateli państw trzecich objętych ochroną międzynarodową, którzy uciekali przed konfliktem zbrojnym z terytorium Ukrainy.

• Marzec 2022 – Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy, która wprowadziła szereg zmian w legalizacji pobytu i pracy. Jedną z najważniejszych zmian było wprowadzenie powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy, które usprawnia zatrudnienie cudzoziemca. Pobyty cudzoziemców w większości będą przedłużane do końca roku lub do 24.08.2023 r.

Na dzisiaj specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy nie jest wersją ostateczną. Niedawno została wprowadzona pierwsza nowelizacja wyżej wymienionej ustawy, a już dzisiaj wiadomo, że planowana jest kolejna poprawka tej specustawy.

Nie zapominajmy także o stanie epidemii, który obowiązuje w Polsce od 20.03.2020 r. Ustawa Covid-19 wprowadziła szczególne przepisy dotyczące legalizacji cudzoziemców. Jednym z ważniejszych przepisów jest to, iż na mocy ustawy covidowej, większość dokumentów legalizacyjnych przedłuża swoją ważność do 30 dnia po zakończeniu stanu epidemii. Kwestia ta nie dotyczy jednak wszystkich dokumentów. Dlatego w dobie obecnie obowiązujących przepisów ciężkie jest ustalenie, która ustawa dotyczy danego cudzoziemca i jaki ma wpływ na jego legalność pracy, jak i pobytu.

Jak właściwie określić podstawę legalizacji obcokrajowca?

Specustawa niezwykle uprościła procedury zatrudniania Ukraińców. Natomiast fakt, że wszystkie ww. przepisy funkcjonują jednocześnie, sprawia, że łatwo pogubić się w gąszczu przepisów. Jedną z najprostszych ścieżek zatrudnienia obywatela Ukrainy jest zgłoszenie powiadomienia do Powiatowego Urzędu Pracy. Jednakże przepisy odnoszą się nie tylko do obywateli Ukrainy, ale także ich rodzin i bezpaństwowców. Tym samym należy dokładnie zweryfikować dokumenty.

Z uwagi na to, że różne przepisy funkcjonują jednocześnie i niektóre z nich nakładają się na siebie, pracodawcy nie zawsze wiedzą, jaką podstawę prawną zastosować w danym przypadku. W rzeczywistości nie jest to wcale proste, bo istnieje obecnie ok. 60 różnych ścieżek legalizacyjnych. Wyzwaniem jest, wybrać tą właściwą i najprostszą.

Zatrudnienie cudzoziemca – najczęściej zadawane pytania

Najwięcej pytań pracodawców dotyczących legalizacji pobytu i pracy obcokrajowców dotyczy poniższych tematów:

• Jak sprawdzić, czy dotychczasowi pracownicy zatrudnieni są legalnie?

Należy w pierwszej kolejności ustalić jego obywatelstwo i  przeanalizować, jaki obecnie przepis uprawnia go do pracy.

• Które przepisy mają pierwszeństwo w danym przypadku?

Jeśli chodzi o obywateli Ukrainy, pierwszeństwo mają przepisy specustawy, natomiast dla pozostałych narodowości obowiązują aktualne przepisy o cudzoziemcach.

• Jak przedłużyć dokumenty legalizacyjne zarówno obywatelom Ukrainy, jak i innych narodowości?

Obywatelom Ukrainy należy zgłosić powiadomienie o podjęciu pracy. Natomiast dla innych narodowości w zależności od kraju musimy pozyskać oświadczenie bądź zezwolenie na pracę.

• Jak postępować z cudzoziemcami, którzy uciekali przed wojną z terytorium Ukrainy niebędącymi obywatelami tego państwa?

Należy sprawdzić, czy jest małżonkiem obywatela Ukrainy, bądź bezpaństwowcem. Jeśli nie, jest traktowany jako cudzoziemiec na zasadach ogólnych.

• Jak postępować z cudzoziemcami, którzy posiadają status uchodźcy i chcieliby jak najszybciej podjąć pracę?

Niestety muszą odczekać minimum 6 miesięcy na decyzję z urzędu o przyznaniu statusu. Jeśli takowej decyzji w tym czasie nie otrzymają, mogą wystąpić do szefa urzędu o zaświadczenie, które umożliwi im pracę.

• Jak postępować z obywatelami państw trzecich, którzy wjechali do Polski bez żadnych dokumentów, a chcieliby podjąć pracę?

Należy sprawdzić, czy posiadają dokument pobytowy wydany przez inne Państwo Schengen.

• Gdzie cudzoziemiec powinien wyrobić PESEL?

Może tego dokonać w każdym urzędzie gminy bądź miasta na terenie RP.

• Co powinien zrobić cudzoziemiec po wjeździe na terytorium Polski?

W terminie 60 dni od daty wjazdu należy udać się do Urzędu gminy bądź miasta celem uzyskania nr PESEL i zarejestrowania pobytu, jeśli przebył do RP bez dokumentów pobytowych.

• Co oznacza status UKR i do czego uprawnia cudzoziemca?

Oznacza to, że osoba z takim statusem ma prawo do świadczeń związku z konfliktem zbrojnym takich jak 500+, opieka medyczna.

Należy pamiętać, że odpowiedź na każde z ww. pytań może się różnić w zależności od wielu czynników:

• dokumentu pobytowego bądź jego braku,

• statusu cudzoziemca,

• narodowości,

• okresu, w którym wjechał na terytorium RP.

Odpowiadając na te potrzeby, jesteśmy gotowi na niesienie pomocy każdej organizacji, dla której legalizacja obcokrajowców powoduje trudności. Jako agencja pracy rozpatrujemy każdy przypadek indywidualnie i szukamy jak najlepszej i najszybszej możliwości zatrudnienia danego cudzoziemca.

Gdybyście Państwo chcieli porozmawiać o szczegółach, chętnie służymy pomocą.